Agjërimi gjatë muajit Ramazan zhvillon tek individi shpirtin e vërtetë të përkatësisë sociale, unitetit, vëllazërimit dhe barazisë para Zotit. Ky shpirt është një produkt natyral i faktit që kur njerëzit agjërojnë, ndjehen që janë duke iu bashkangjitur tërë shoqërisë myslimane (që përbën më shumë se një të pestën e popullsisë botërore) në përmbushjen e obligimit të njëjtë, në të njëjtën mënyrë, në të njëjtën kohë, për të njëjtat motive dhe për përfundimin e njëjtë. Asnjë sociolog apo historian nuk mund të thotë që ka ekzistuar në ndonjë periudhë historike diçka e krahasueshme me këtë institucion të fuqishëm të islamit: Agjërimi në muajin Ramazan. Njerëzit përgjatë shumë vjetësh kanë qarë për “përkatësi” të pranuar, për unitet, për vëllazëri, për barazi, por sa të pajehonë kanë qenë zërat e tyre dhe sa pak sukses kanë parë…” thotë Hammudah Abdalati, në librin e tij “Islami në fokus”.
“Çfarë është agjërimi?” “Si dallon agjërimi i myslimanëve në Ramazan nga agjërimi i feve tjera?” “Përse besimtari duhet ta mundojë veten e tij?” “Ç’është ajo që në realitet e fiton nga agjërimi në fund?”… Këto janë ca pyetje që një numër i miqve dhe kolegëve jomyslimanë shpeshherë na i shtrojnë, zakonisht të pamagjepsur me këtë praktikë tonën të ngritjes shpirtërore dhe nganjëherë pa keqardhje e simpati për ne, mendojnë, përse duhet ndokush të vuaj nga uria dhe etja sikurse myslimanët? Nuk do të ngelesha i befasuar nëse shumë prej nesh do të ndanin të njëjtin perceptim negativ mbi agjërimin.
Është me rëndësi për të theksuar se agjërimi në gjuhën arabe quhet “saum”, që gjuhësisht do të thotë “të përmbahesh apo të shmangesh nga diçka”. Agjërimi në muajin Ramazan (muaji i nëntë i kalendarit hënor islam) është një nga pesë shtyllat mbi të cilat është e ndërtuar “shtëpia” e islamit. Gjatë këtij muaji, çdo mysliman i moshës madhore me shëndet fizik dhe mendor, obligohet të agjërojë, nga agimi deri në muzg.
12 arsye për të agjëruar
Agjërimi:
- Zhvillon karakter
Agjërimi është një institucion për përmirësimin e karakterit moral dhe shpirtëror të qenies njerëzore. Qëllimi i agjërimit është për të ndihmuar zhvillimin e vetëpërmbajtjes, vetëdëlirjes, vetëdijesimit ndaj Zotit, dhembshurisë; për zhvillimin e shpirtit të përkujdesjes dhe ndarjes me të tjerët, dashurisë së humanitetit dhe dashurisë së Zotit. Agjërimi është një zakon universal dhe është i rekomanduar nga të gjitha fetë e botës, me kufizime të ndryshueshme mes tyre. Agjërimi i fesë islame, si e kundërta e urisë së rëndomtë dhe dënimit të vetvetes, është një akt adhurimi e bindjeje ndaj Zotit, akt falënderimi, faljeje, trajnimi shpirtëror dhe vet-ekzaminimi.
• Zhvillon vet-reflektim
Ramazani na jep një pushim dhe na siguron një mundësi të rrallë për të menduar për veten tonë, të ardhmen dhe familjen tonë. Është koha që t’i japim vetes sonë një pushim mendor dhe përkohësisht t’i harrojmë ato qindra brenga dhe strese me të cilat jemi bombarduar. Në kohëra dinamike, sikurse kjo e jona, dhe në vende sikurse Perëndimi, kjo kohë e vlefshme për të menduar për jetën tonë, në rrafshin individual, përbën një luks më se të nevojshëm! Është një muaj unik i vet-analizimit dhe ekzaminimit të vlerave dhe përgjegjësive tona morale e shpirtërore.
- Zhvillon dhembshuri
Agjërimi ngulit tek ne durimin, vetinë e të mosqenurit vetjak dhe mirënjohjen. Kur agjërojmë, e ndjejmë dhembjen e skamjes dhe urisë, dhe mësohemi si ta përballojmë këtë me durim. Kuptimi i kësaj përvoje të shkëlqyer në kontekst social dhe humanitar është se nëpërmjet saj jemi më të shpejtë se çdokush tjetër në simpatizimin e njerëzve të shtypur dhe atyre që janë në nevojë rreth e qark botës dhe kështu u përgjigjemi nevojave të tyre. Ai është muaji për të vizituar të dobëtin, të sëmurin dhe atë në nevojë, që të ndahen dhimbjet së bashku. Ai është muaji ku ushqimi, mjetet jetësore dhe përfitimet materiale të besimtarit mysliman shtohen dhe ato janë të bekuara. Vetëm muaji Ramazan e mundëson këtë reflektim mbi gjendjen e atyre që në këtë botë mbase nuk janë me fat aq sa ne.
- Zhvillon përshtatshmëri
Agjërimi në muajin Ramazan na jep mundësi që të zotërojmë artin e përshtatshmërisë së plotë dhe menaxhimit të kohës. Lehtë mund ta kuptojmë këtë gjë kur të kuptojmë atë se agjërimi bën që njerëzit ta ndryshojnë tërësisht rrjedhën e jetë së tyre të përditshme. Kur besimtarët e bëjnë ndryshimin, në mënyrë të natyrshme e përshtatin veten e tyre në sistemin dhe orarin e ri. Kjo, në masë të madhe, zhvillon tek ata një sens të urtë të përshtatshmërisë dhe fuqisë së vet-krijuar për t’i tejkaluar vështirësitë e paparashikueshme në jetë! Një individ që vlerëson përshtatshmërinë konstruktive, menaxhimin e kohës dhe kurajën, do t’i vlerësojë edhe efektet e agjërimit në këtë drejtim, po ashtu.
- Kultivon dashuri
Agjërimi kultivon tek ne parimin e dashurisë së sinqertë, sepse kur e kryejmë ritin e agjërimit, e bëjmë atë nga dashuria e thellë ndaj Zotit. Dhe, një individ që e do Zotin, me të vërtetë është person që e di se çfarë është dashuria dhe pse çdokush në këtë Tokë duhet të dashurohet nga të tjerët dhe të trajtohet me drejtësi, për hir të Zotit.
- E lartëson shpirtin
Agjërimi e lartëson shpirtin e njeriut dhe e rrit ndërgjegjësimin ndaj Zotit. E përforcon fuqinë e vullnetit dhe kështu mësohemi të ngrihemi mbi dëshirat tona më të ulëta. Institucioni i agjërimit është unik dhe përvojë-ndarës në historinë njerëzore. Që nga kohërat më të hershme, njerëzit kanë ngecur në zotërimin e sferës së tyre fizike dhe psikologjike: trupin dhe emocionet e tyre. Uria është një nga ëndjet më të fuqishme që përjetojmë. Shumëkush, nëpërmjet të ushqyerit të tepërt apo të mangët, apo nëpërmjet konsumimit të ushqimit jo të shëndetshëm, e abuzon këtë ëndje. Kështu, kur një njeri me qëllim mohon diçka për veten e tij që për të është shumë e dëshiruar, ai njeri e ngrit mendjen e tij mbi trupin e tij dhe arsyen e vullnetin e tij mbi pasionin sensual. “Një njeri që agjëron, e zbraz barkun e tij nga gjitha gjërat materiale: për ta mbushur shpirtin e tij me paqe dhe bekime, për ta mbushur zemrën e tij me dashuri dhe simpati, për ta mbushur shpirtin e tij me devotshmëri dhe besim, për ta mbushur mendjen e tij me urtësi dhe zgjidhje,” thotë H. Abdalati në “Islami në fokus”. Njeriu që mund t’i qeveris dëshirat e tij dhe t’i bëjë ato të funksionojnë në mënyrë të mirëfilltë, ka përvetësuar përsosmërinë e vërtetë të moralit.
- Zhvillon qartësi mendore
Me qartësinë mendore dhe mungesën shpërqendrimit, gjithashtu vjen një fokus më i madh. Si studentë (nxënës), periudha e agjërimit, veçanërisht koha e hershme e ditës, shërben si mjet për t’u përqendruar në mësimet tona. Në muajin e Ramazanit, shumë myslimanë përpiqen që të shmangin shikimin e televizionit, dëgjimin e muzikës dhe aktivitete tjera të kohës së lirë, gjë që u kursen më shumë kohë dhe energji që mund të shpenzohen në aktivitete më produktive sikurse të mësuarit, mësime intensive mbi islamin, falje të namazit vullnetar, veprime të ndryshme sociale dhe humanitare dhe të qëndruarit pranë familjes. Agjërimi është përkujtues i detyrimit tonë që kemi ndaj Zotit, përkujtues i qëllimit dhe vlerave tona më të larta në jetë, ashtu sikurse Zoti e përshkruan vetë qëllimin e agjërimit ashtu si vijon: “O besimtarë, ju është urdhëruar agjërimi, ashtu siç u ishte urdhëruar atyre para jush, që të bëheni të devotshëm” (El Bekare, 183).
• Zhvillon jetesë të shëndetshme
Agjërimi ka dobi të shumta për shëndetin tonë fizik dhe mirëqenien tonë mendore, të cilat janë shkencërisht të vërtetuara. Koha, zgjatja dhe natyra e agjërimit të fesë islame, të gjitha këto kontribuojnë në efektin e saj të përgjithshëm pozitiv. Një prej dobive mjekësore është se agjërimi është pushim shumë i nevojshëm i sistemit të tretjes. Ushqimi i konsumuar në sasi të reduktuar e lejon trupin që gjatë ditës të koncentrohet në çlirimin e toksinave të dëmshme të akumuluara në mënyrë të natyrshme nga produktet e ndryshme ushqimore përgjatë tërë vitit. Kohëzgjatja e agjërimit të fesë islame (12 – 14 orë) është në sinkronizim me “kohën e tranzicionit” të ushqimit nga goja deri te zorra e trashë, duke u siguruar që asnjë stimulus të mos veprojë në stomak apo në sistemin e tretjes përderisa organizmi qëndron në homeostazë. Prandaj, për një pjesë të madhe të individëve të shëndetshëm, agjërimi nuk paraqet rrezik mjekësor, por në fakt siguron shumë dobi shëndetësore, sikurse: rritje të nivelit të magnezit në serum, që është esenciale për shëndetin kardio-vaskular dhe parandalimin e komplikimeve të zemrës; përmirësim në ciklin e gjumit; përmirësim në memorie dhe mplakje e ngadalshme e lëkurës; rritje e prodhimit të hormoneve të rritjes etj. Gjithashtu është vërejtur që kafshët e ushqyera pamjaftueshëm jetojnë më gjatë dhe pësojnë më pak sëmundje në jetën e tyre se sa kafshët homogjene që ushqehen më shumë.
• Zhvillon trajnim moral
Muaji i Ramazanit na siguron një lloj kampi ushtarak me disiplinë të rreptë. Ai është muaj i trajnimit intensiv moral. Që nga momenti që e dimë se agjërimi është obligim i veçantë i urdhëruar nga Zoti, e mësojmë që çdo mëkat mund ta dëmtojë agjërimin. Shumë njerëz që e përjetojnë agjërimin në këtë muaj, e ndjejnë ndikimin që ky trajnim intensiv ka në sjelljet e tyre dhe e zbulojnë fuqinë e mjetit transformues, i dizajnuar për të na bërë qenie më të mira njerëzore, gjë që është qëllimi përfundimtar i çdo trajnimi shpirtëror. E gjithë atmosfera e ramazanit e siguron forcën lëvizëse për këtë ndryshim pozitiv.
- Ngjall vetëdijesim për jetën dhe vdekjen
Agjërimi na bën të kuptojmë realitetin e jetës dhe vdekjes. Ai na bën të kuptojmë sa e varur është jeta jonë nga gjërat e mirëqenies sonë, si ushqimi dhe uji. Ai na bën të mendojmë rreth varësisë sonë me Zotin dhe rreth mëshirës dhe drejtësisë së Zotit. Po ashtu, na përkujton jetën pas vdekjes, që në vetvete ka ndikim të madh në karakterin dhe botëkuptimin tonë.
- Krijon lidhje me kuranin
Ramazani është muaj i bekuar për një arsye të veçantë: ai është në fakt muaji në të cilin Zoti së pari ia shpalli mesazhin dhe udhëzimin e Tij të fundit për njerëzimin Muhamedit, paqja dhe bekimet e Tij qofshin mbi të! Ky mesazh ka qenë i ruajtur në mënyrë të përkryer si gojarisht, ashtu dhe tekstualisht në formë të librit, i quajtur Kuran. Andaj, myslimanët përpiqen që të bëjnë studim intensiv të Kuranit, posaçërisht në këtë muaj dhe e zhvillojnë jetën e tyre sipas standardeve dhe udhëzimeve të përfshira në të.
- Koha për të festuar
Pasi muaji i ramazanit të ketë përfunduar, myslimanët festojnë një nga dy festat më të rëndësishme në vitin islamik: Fitër Bajramin. Është një ditë për ta falënderuar Zotin për bekimet dhe trajnimin që ua siguroi nëpërmjet muajit të ramazanit. Fitër Bajrami shënohet me falje të namazit në xhami dhe duke u dhënë lëmoshë të ngratëve. Ahengje mbrëmjeje, vizita të familjarëve, tubime të ndryshme dhe kremtime të mëdha gëzimi e pasojnë faljen e namazit dhe lëmoshën.
Me pak fjalë, ndonëse qëllimi i vërtetë i institucionit dinamik të agjërimit është disiplinimi i shpirtit e moralit tonë dhe zhvillimi i simpatisë për skamnorët, ai paraqet një mjet multifunksional dhe gjithëpërfshirës në sfera të ndryshme të jetës sonë, përfshirë sferën: sociale dhe ekonomike, intelektuale dhe humanitare, shpirtërore dhe fizike, private dhe publike, individuale dhe të përbashkët, të brendshme dhe të jashtme – të gjitha në një!
Shqipëroi: Reshat Ameti
Redaktuar nga: Irfan Jahiu
