Talenti dhe aftësitë e fëmijës mund të zbulohen nëpërmjet lojërave që fëmija anon t’i luajë. Lojërat janë të ndryshme, ka lojëra mekanike, lojëra të vizatimit dhe ngjyrosjes, lojëra të shpërbërjes dhe montimit etj.
Ibën Kajimi, Allahu e mëshiroftë, thotë: “Duhet të përcillet gjendja e fëmijës, aftësitë dhe talenti i tij, punët që i do dhe ka prirje për to. Ai nuk duhet të angazhohet me diçka tjetër jashtë tyre sepse, nëse angazhohet me atë që nuk është i përgatitur për të, nuk do të ketë sukses, si dhe do t’i ikë ajo që për të ka talent.
Nëse shihet që është i kthjellët dhe kupton, është mendjemprehtë dhe lehtë mëson përmendsh, këto janë shenja që tregojnë se ka aftësi dhe ka përgatitje për dije. Andaj le ta skalitë dijen në pllakën e zemrës së tij sa është e zbrazët, kështu depërton më lehtë, zë vend e mbetet dhe zhvillohet me të.
Nëse shihet që nuk është për dije, por ka prirje për kalërim; ka aftësi për hipje në kalë, për gjuajtje dhe për hedhjen e shigjetave, në këtë rast duhet t’i lehtësohen atij kushtet e trajnimit dhe ushtrimit, sepse kjo është më e dobishmja për të dhe për myslimanët.
Nëse shihet që nuk ka sy për asnjërën prej tyre dhe zemra i anon kah ndonjë zanat ose mjeshtëri, e do atë dhe ka prirje për të, është zanat i lejuar me fe dhe i dobishëm për njerëzit, atëherë duhet t’i lehtësohet rruga që të arrijë deri tek ajo që ka prirje.”[1]
Dijetarët myslimanë merreshin me zbulimin e të talentuarve dhe të aftëve.
Pejgamberit, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, kur i binte në sy ndonjë person me aftësi të veçanta, e shfrytëzonte menjëherë talentin e tij. Kur e dëgjoi zërin e Ebu Mehdhura, Allahu qoftë i kënaqur prej tij, i cili para se ta pranonte Islamin ishte këngëtar, i tha: “Shko dhe thirre ezanin në bejtul haram (Qabe).”[2]
Sufjan Theuriju, Allahu e mëshiroftë, shikoi në sytë e Vekia ibën El-Xherah dhe tha: “A po e shihni këtë kryemadh! Ky nuk do të vdesë derisa t’i rritet nami.”[3]
Ebu Hanifja e ndjeu dhe pa talent në Ebu Jusufin. Po ashtu imam Maliku e pa atë në imam Shafiun. Imam Shafiu tha: “Kur imam Maliku e dëgjoi fjalimin tim, më shikoi për disa çaste dhe më tha: ‘Si të quajnë?’ I thashë: Muhamed. Më tha: ‘O Muhamed, kije frikë Allahun dhe largoju mëkateve, sepse ti do të kesh nam të madh, me lejen e Allahut’.”[4]
E takova një fëmijë pesëvjeçar i cili e kishte përfunduar hifzin e Kuranit. E testova dhe e pashë që e dinte mirë Kuranin përmendsh. E pyeta babanë e tij për mënyrën e nxënies përmendsh? Më tha: “Kur fëmija i kishte mbushur dy vjet, ia përgatita një dhomë të vogël me shumë lojëra të ndryshme, dhe brenda dhomës e vendosa një radio që vazhdimisht transmetonte Kuran. Kur fëmija i bëri tri vjet, filloi ta mësonte përmendsh Kuranin dhe e përfundoi në moshën pesëvjeçare.
S’ka dyshim që njerëzit dallojnë në aftësi dhe talent. Ky fëmijë memorien e kishte të fortë që ia mundësonte të bëhej shumë i ri hafëz i Kuranit, mirëpo pa edukatë, planifikim, përcjellje dhe projektim të planprogramit, nuk do të kishte mundësi ta mësonte Kuranin përmendsh, edhe po të ishte më i dalluari në nxënie përmendsh.
Nëse një personit i themi që ta mësojë Kuranin përmendsh dhe ai arsyetohet se nuk mundet, memoria e tij është e dobët dhe mundësitë mendore i ka të përkufizuara, ai me të vërtetë nuk ka për të mundur. Andaj patjetër duhet të ketë pikënisje. Disa të tjerë vetes i vendosin pengesa ose i përfytyrojnë dhe u duket që ka pengesa, edhe pse nganjëherë ato mund të ekzistojnë, por ai nuk duhet t’i stërmadhojë. Nganjëherë pengesat janë, por ai vetë nuk dëshiron t’i tejkalojë ato.
Andaj, ne u themi të tillëve, nëse keni ndonjë projekt dhe nuk mundeni ta realizoni, transferojani dikujt tjetër. A nuk ka thënë Pejgamberi, lavdërimi dhe paqja e Allahut qofshin për të, për veprat e vlefshme: “T’i ndihmojë zanatçiut (që të punojë) ose t’i mësojë një zanat një të padituri.”[5]
Pra, zanatçiut i cili mund të punojë t’i ndihmosh që të gjejë punë ose atij që nuk di zanat t’ia mësosh një zanat që nga ai zanat të përfitojë.
Nga arabishtja: Irfan JAHIU
Dr. Muhamed el Munexhidi
Pjesë nga libri: “PROJEKTE PËR JETË AKTIVE (këshilla dhe ide)”
[1] Tuhfetul Meudud bi ehkam el-mevlud (243-244).
[2] Nesaiu (633), e saktësoi Albani.
[3] Tarih Dimeshk (62/69).
[4] Tarih Dimeshk (51/286).
[5] Buhariu (2518), Muslim (84).
