– Sipas asaj që tregove, dua të di se, përveç rregullave që përmende, a ka caktuar Islami rregulla të tjera për këtë moshë që e shpijnë të riun në një rresht me burrat?
* Biri im! Kur i riu e arrin moshën madhore është i njëjtë me burrat në dispozita dhe rregulla. S’ka asnjë lloj dallimi mes tyre.
Po përmend disa dispozita që duhen zbatuar menjëherë që në momentin kur i riu e arrin moshën madhore:
- Nëse është rritur si jetim (i ka vdekur babai duke qenë fëmijë para moshës madhore), prej momentit që hyn në pubertet (në moshën madhore), më nuk llogaritet jetim. Nëse ka poseduar pasuri të veten personale dhe në vend të tij është kujdesur ndokush tjetër për atë pasuri, atëherë kthehet në pronën e tij dhe e menaxhon atë vetë. Pra, nëse fëmija trashëgon pasuri prej tjetërkujt, nuk e merr atë pasuri derisa është fëmijë e, në momentin që hyn në moshën madhore, i jepet ajo pasuri (normalisht nëse di ta kontrollojë pasurinë e, nëse e keqpërdor, atëherë duhet dikush tjetër të menaxhojë pasurinë e tij). Allahu thotë: “Vërini në provë jetimët, derisa të bëhen për martesë! Nëse vëreni se janë pjekur, atëherë jepuani pasurinë e tyre!” (En Nisa, 6)
- Nëse kryen ndonjë krim që meriton dënimin, si: vjedhja, vrasja, kryerja e imoralitetit etj., e merr dënimin e merituar fetarisht, ndryshe nga fëmija.
- Dëshmia e tij pranohet në gjyq dhe në zbatimin e ligjeve. Pra, ai dhe burrat s’kanë më dallim. Nëse ndodh që e sheh paraqitjen e hënës së re të Ramazanit (që aludon se ka filluar muaji) ose të muajit sheval (që tregon se ka përfunduar Ramazani), gjykata e pranon dëshminë e tij dhe myslimanët fillojnë të agjërojnë, përkatësisht e përfundojnë agjërimin e muajit Ramazan.
– Si i trajtonte Pejgamberi m të rinjtë?
* Biri im, pyetja jote është me vend. Pejgamberi, alejkum selam, është mësuesi dhe edukatori më i mirë. Me të rinjtë e sapohyrë në moshën madhore sillej sikurse me burrat e tjerë, bie fjala, në fushën e luftës në rrugën e Allahut ku ka luftë, vrasje dhe derdhje të gjakut, ose mejdan që nuk e durojnë përveç burrave të fortë, Pejgamberi, alejhkum selam, u jepte leje të rinjve që ishin të aftë për luftë të merrnin pjesë së bashku me myslimanët e tjerë. Çështja e tyre ishte e njëjtë si e burrave të tjerë. Përcillet se, kur Pejgamberi, alejkum selam, dilte për në betejë, e vështronte ushtrinë: nëse shihte ndonjë të mitur në moshë, e kthente, e atë që kishte hyrë në moshën madhore, e linte të merrte pjesë në fushëbetejë.
Masa krahasuese që e dallon të voglin nga i madhi është hyrja në moshën e pubertetit. Ibn Omeri e pasqyroi këtë realitet duke thënë: “U paraqita për të dalë vullnetarisht në Betejën e Uhudit, por Pejgamberi, alejkum selam, më refuzoi sepse isha katërmbëdhjetëvjeçar. Kur u paraqita për Betejën e Hendekut, isha pesëmbëdhjetëvjeçar dhe nuk më refuzoi.”[1]
Imam Shafiu (Allahu e mëshiroftë!) thotë: “Pejgamberi, alejkum selam, i ktheu shtatëmbëdhjetë sahabë që ishin katërmbëdhjetëvjeçarë, sepse ende nuk kishin hyrë në moshën madhore e, pastaj, kur u bënë pesëmbëdhjetëvjeçarë, i lejoi të merrnin pjesë në beteja. Në mesin e tyre ishin: Zejd ibn Thabiti, Rafi ibn Hadixhi dhe Abdullah ibn Omeri.[2]
Dr. Muhamed ed Duvejshi
Nga arabishtja: Irfan JAHIU
(Pjesë nga libri: “BIRI IM, TASHMË JE BËRË BURRË” – i përkthyer në gjuhën shqipe)
[1] Buhariu (2664), Muslimi (1868).
[2] “Mugni el Muhtaxh” (2/166).
