Imani është shkëmb, para të cilit thyhen epshet
Me të vërtetë besimi në Allahun e mbron njeriun që të mos bjerë në haram. A nuk ka thënë Pejgamberi ﷺ: “Kur njeriu kryen imoralitet, në momentin e aktit nuk është besimtar.”?[1]
Atëherë kur zemra mbushet me besim dhe ndjenjat i ngjyros imani, natyrisht se duhet të jesh goxha guximtar për t’i shkelur kufijtë e Allahut. Nëse bie ndonjëherë në gjynah, imani të kthjell shpejt dhe atëherë e kujton fjalën e Allahut: “Ata që i frikësohen Allahut, kur u vjen ndonjë mendim i lig nga djalli, i kujtojnë (urdhrat e Tij), e atëherë e shohin rrugën e drejtë.” (El Araf, 201)
Kujdesu t’i mbjellësh rrënjët e imanit në zemër, se, kur rrënjët lulëzojnë, ta japin frytin e lumturisë në dynja dhe ahiret.
Preventiva para ilaçit
Për ty cila prej dy rrugëve është më e lehta dhe cilin opsion do ta zgjedhësh?
Të lirosh veten e t’ia hapësh dyert për çdo gjë që e rrit vrullin e epshit, e më pas të mundohesh ta mposhtësh e të mbrohesh nga epshi apo t’ia mbyllësh dyert dhe kështu çdo rrugë që çon tek epshi?
I mençuri dhe i mendjemprehti e zgjedh opsionin e dytë: mbyll çdo derë dhe rrugë që e çon te rritja e vrullit të epshit. Bile, kjo është metoda dhe rruga që e jep feja për ta zgjidhur këtë problem.
A është e logjikshme dhe në përputhje me rregullat e fesë të lëshosh shikimin në haram, e më pas të ankohesh prej epshit dhe vrullit të tij në zemrën tënde? A të ka hije të shfletosh revistat dhe të shikosh filmat e fëlliqur e, më pas, të pyesësh se cila është rruga e virtytshmërisë? E kërkon lumturinë, ndërkohë dëgjon këngë dashurie dhe muzikë të shthurur?
Nëse do shpëtim, shkurtoje rrugën qysh prej fillimit dhe mbylle derën që prej saj vjen era. Ti më së miri e njeh veten dhe e di se cila rrugë (shok, libër, revistë, film, etj.) të thërret në gjynah, kështu që thuaji atij: Tashti ka ardhur koha e ndarjes nga ti.
Receta efektive profetike
Besoj që e di se Pejgamberi ﷺ çdo gjëje i dha hakun dhe çdonjërin e këshillonte sipas asaj që duhej. A mendon ti se çështjen e epshit e la anash pa e zgjidhur dhe pa sqaruar?
Ai nuk la gjë pa sqaruar. Nuk ka të mirë në të cilën nuk na ka drejtuar dhe nuk ka të keqe nga e cila nuk na ka paralajmëruar.
Pejgamberi ﷺ ka thënë: “O ju të rinj! Kush prej jush ka mundësi për martesë, le të martohet… E kush nuk ka mundësi për martesë, le të kapet për agjërimin, sepse ajo do të jetë mburojë për të.”[2] Me të vërtetë, recetë efektive e përshkruar prej mjekut të zemrave dhe të trupave.
O ti i ri dhe e re! Mendoje çështjen e martesës me shumë seriozitet. Mos u frikëso prej varfërisë, sepse Allahu ka premtuar se do të të furnizojë. A mund të ketë premtues më të sinqertë se Allahu: “I martoni të pamartuarit dhe të pamartuarat ndër ju, si dhe skllevërit dhe skllavet tuaja që janë besimtarë të ndershëm! Nëse janë të varfër, Allahu do t’i begatojë ata me dhuntinë e Tij; Allahu është i Gjerë në mirësi dhe i Gjithëdijshëm.” (En Nur, 32)
Dëshiroj t’i pëshpërit prindit tënd në vesh e t’i them: Ki frikë Allahun për fëmijën tënd! Dije se martesa është më e mirë për të. Ti nuk je ai që siguron rriskun e tij. Këtë përgjegjësi e ka vetëm Allahu. Ai garantoi se do të të begatojë me dhuntinë e Tij. Prej teje shpresojmë ta nxitësh fëmijën të martohet, e jo të bëhesh pengesë në rrugën e tij.
O ti i ri dhe e re! Ndoshta nuk i ke mundësitë të martohesh, por para vetes ke një zgjidhje, me lejen e Allahut, që është agjërimi. Përse nuk e rishikon mundësinë që të agjërosh tri ditë në çdo muaj, ose ditën e hënë dhe të enjte? Dije se agjërimi është mburojë prej Zjarrit. Pejgamberi ﷺ tha: “Agjërimi është mburojë nga Zjarri.”[3] Mbi të gjitha është rrugë e mundësi për t’i shumëfishuar shpërblimet: “Çdo vepër e birit të Ademit shpërblehet me një të mirë, e ajo shumëfishohet deri në dhjetë. Përveç agjërimit, ai më takon Mua dhe Unë shpërblej për të.”[4] Po ashtu agjërimi është rrugë për të arritur devotshmërinë. Allahu thotë: “O besimtarë! Ju është urdhëruar agjërimi, ashtu si u ishte urdhëruar atyre para jush, që të mund të ruheni nga të këqijat.” (El Bekare, 183)
A ke provuar të agjërosh një ditë për hir të Allahut? A ke ndier një ditë prej ditëve etje në rrugë të Allahut, kur të tjerët kanë shuar etjen me ujë të freskët? Provoje, nëse ende deri më sot nuk e ke provuar.
Agjërimi, përveçse është mburojë nga epshi dhe e shumëfishon të mirën tek Allahu, ai e kalit njeriun të ketë vullnet dhe të ketë durim, t’i përballojë gjërat më lehtë dhe ta mposhtë nefsin kundrejt pasioneve e dëshirave të epshit.
Andaj, nxito që të agjërosh. Allahu të dhëntë mbarësi dhe sukses!
Ruaju nga gjynahet e vogla
Vetja mund të të shtyjë të nënvlerësosh disa prej gjynaheve të vogla. Pa dyshim, gjynahet e vogla nuk janë sikurse të mëdhatë, por megjithatë:
Nënvlerësimi i gjynahut e nxit të riun t’i shtojë gjynahet dhe të mos largohet prej tyre. Edhe sikur ato gjynahe të jenë të vogla, me kohë ato do të grumbullohen derisa ta shkatërrojnë.
Pejgamberi ﷺ e paralajmëronte gruan e tij, Aishen, për këtë realitet duke i thënë: “Oj Aishe, kujdes e mos i nënvlerëso gjynahet e vogla, sepse për to do të merresh në llogari tek Allahu.”[5]
Pejgamberi ﷺ ka thënë: “Ruajuni nga nënvlerësimi i gjynaheve (të vogla). Shembulli i gjynaheve të vogla është si shembulli i një grupi njerëzish, të cilët zbritën në një luginë e njëri prej tyre solli një degë e tjetri një degë, derisa (u bënë shumë degë dhe) e poqën bukën e tyre.”[6]
Për këtë shkak porosiste Ibn el Muatezi që të kemi kujdes nga gjynahet e vogla, duke thënë:
Braktisi gjynahet e vogla dhe të mëdhatë, kështu e ka devotshmëria,
në jetë bëhu sikurse ai që, në tokën plot ferra, ecën me kujdes se ku po shkel,
dhe mos i përbuz gjynahet e vogla, sepse malet janë ngritur me guralecë.
A e ke vërejtur malin e madh dhe të lartë se si duket? Ai është bërë i madh prej guralecëve të vegjël, duke u grumbulluar gur pas guri. Kështu edhe ti, nëse i nënvlerëson gjynahet e vogla, ato me kohë do të grumbullohen derisa të të shkatërrojnë. Allahu thotë: “Dhe në Ditën e Kiametit, Ne do të vendosim peshore të sakta e askush nuk do të pësojë asnjë padrejtësi. Ne do të sjellim (për gjykim) çdo vepër, qoftë kjo edhe sa pesha e një kokrre sinapi. Ne jemi të mjaftueshëm për llogaritje.” (El Enbija, 47)
Mos harro se ti je në betejë të vazhdueshme me armikun e përbetuar, i cili të thërret për në shkatërrim nga çdo rrugë e mundshme dhe mundohet të të mashtrojë me çdo metodë të mundshme. Këtë e pohoi me fjalët e tij: “E do t’u qasem atyre nga përpara dhe nga mbrapa, nga e djathta dhe nga e majta, e kështu Ti do të vëresh se shumica prej tyre nuk të janë mirënjohës!” (El Araf, 17)
Besoj se je i vetëdijshëm se rënia jote në gjynah, nënkupton dobësimin e imanit tënd, që llogaritet mburojë kundër këtij armiku të përbetuar.
Të jem më i qartë: çdoherë që ti e nënvlerëson gjynahun, do të jesh më i dobët para armikut dhe ai do ta ketë më të lehtë të të mposhtë: “Sepse, në të vërtetë, djalli nuk ka kurrfarë pushteti mbi ata që besojnë dhe mbështeten tek Zoti i tyre. Pushteti i djallit është vetëm mbi ata, që i binden atij dhe adhurojnë zota të tjerë përveç Allahut.” (En Nahl, 99-100)
Çdoherë që ti bie në gjynah, gëzohet ky armik ziliqar dhe e shfrytëzon si armë të të sulmojë.
Rënia jote në gjynah të vogël dhe nënvlerësimi i tij e largon shëmtirën e gjynahut nga zemra jote derisa të bëhet normalitet, e kjo ia hap derën gjynahut të madh më lehtë që të depërtojë në zemër.
A po harron se ky armik futi në kurthin e tij disa prej sahabëve në Luftën e Uhudit. Ata e braktisën fushëbetejën shkaku i disa gjynaheve që kishin bërë: “Ata prej jush që kthyen shpinën ditën kur u ndeshën dy ushtritë, në të vërtetë, djalli i shtyu në gabim, për shkak të disa gjynaheve që kishin bërë. Por, në të vërtetë, Allahu ua fali (gabimin), sepse Allahu është Falës i madh dhe i Butë.” (Ali Imran, 155)
Allahu ua fali atyre, por nuk e dimë se çfarë do të bëjë Allahu me ne. E lusim Allahun të na falë!
Dije se shikimi në haram ose hapat (jo drejtpërdrejt amoralitetit) janë rruga që çojnë në paturpësi, ndërsa paturpësia çon të zhytesh në baltën e gjynahut dhe e largon nga zemra ndjenjën e shëmtirës së gjynahut.
Mbikëqyrje e rreptë
A ke mundësi të bësh gjynah pa i përdorur gjymtyrët e tua?
Ndoshta pyet: “Pse kjo pyetje? Ç’është puna e gjymtyrëve?”
Të tregoj tani: A nuk e di që këto gjymtyrë dhe ky vitalitet e gjallëri janë dhunti prej Allahut për ty? Vallë, falënderimi i Allahut për dhuntitë a shfaqet me gjynahe dhe me mosrespektimin e urdhrave të Tij?
Pastaj është një çështje tjetër me rëndësi që duhet ta kuptosh. Lexoje këtë ajet: “Kur të vijnë afër Zjarrit, kundër tyre do të dëshmojnë veshët, sytë dhe lëkurët e tyre për atë që kanë bërë. Ata do t’u thonë lëkurëve të veta: “Pse dëshmuat kundër nesh?”, e ato do të përgjigjen: “Allahu, i Cili ia jep aftësinë e të folurit gjithçkaje, na ka bërë që të flasim. Ai ju ka krijuar për herë të parë dhe tek Ai do të ktheheni.” (El Fusilet, 21)
Imazhe frikësuese dhe situata të vështira. Gjymtyrët të parat flasin për punët që kanë punuar, sepse ato të parat e kanë shijuar ëmbëlsinë e gjynahut.
Një ditë Pejgamberi ﷺ qeshi në praninë e sahabëve, e ata e pyetën pse qeshi, me ç’rast u tha: “Më çuditi diskutimi i robit me Allahun në Ditën e Kiametit! Robi thotë: “O Zot! A më premtove që nuk më bën padrejtësi?” Allahu thotë: “A nuk të mjaftoj Unë si dëshmitar dhe melekët e ndershëm që i shkruajnë veprat?” Më pas i vuloset goja dhe do të flasin gjymtyrët e tij për atë që e punuan, e robi thotë: “Sa më larg qofshi dhe u shkatërrofshi! Unë për ju deri tani diskutoja!”[7]
Kur nefsi të ngacmon ta përjetosh gjynahun, të vogël ose të madh, rikujtoje se ato gjymtyrë që kënaqen me gjynahun, pikërisht ato në Ditën e Kiametit do të jenë dëshmitari i parë para Allahut për veprat që i punuan. Allahut asgjë nuk i fshihet e as që mund të paramendohet t’i fshihet. Allahu thotë: “Ju nuk u fshehët, që kundër jush të mos dëshmonin veshët, sytë e lëkura juaj, por ngaqë besonit se Allahu nuk i dinte shumë nga ato që bënit.” (El Fusilet, 22)
A mund të qëndrosh në vetmi?
Kur je vetë në dhomë e askush nuk është me ty dhe kur vrulli i epshit nis të të ngacmojë në brendësi, kujtoje Allahun, i Cili të sheh dhe di çfarë ke në brendësi, para se të lëvizin gjymtyrët e tua: “Allahu e di se ç’mbart çdo femër dhe e di sa shkurtohet e sa zgjatet (koha e lindjes). Çdo gjë tek Ai është me masë. Ai i di gjërat e dukshme dhe të padukshme. Ai është i Madhi, i Larti. (Për Të) njëlloj është: si ai prej jush që flet me vete edhe ai që flet me zë të lartë, si ai që fshihet natën edhe ai që ecën ditën.” (Er Rad, 8-10)
Kjo vetëdije e mbikëqyrjes hyjnore nuk të lë aq lehtë të shkosh pas gjynahut.
Mos i shmang sytë prej tyre
Mos harro. Më lart u pajtuam se shoku i keq është prej shkaqeve të mëdha që e fusin njeriun në baltën e epsheve. Po ashtu u pajtuam që duhet të merren masat menjëherë për t’u larguar prej tij. Dhe, në fund, të ndalova të qëndrosh në vetmi. Besoj se pyetja jote pas gjithë kësaj do të ishte: “Atëherë çfarë të veproj dhe cila është zgjidhja?” Pyetje me vend që kërkon prej meje të të përgjigjem. Përpara vetes ke një alternativë të mirë. Madje, nuk mund të krahasohet me kërkesën e mëhershme që ta braktisësh shoqërinë.
Shoqëria e mirë dhe e devotshme. Kjo është alternativa. Aty e gjen buzëqeshjen e sinqertë, dëfrimin dhe rekreacionin për zemrën pa e zemëruar Allahun. Nëse ke dëgjuar më herët për moralin e mirë, gjallërinë, respektin, durimin, bujarinë, që të gjitha këto do t’i shohësh tek ata në realitet. Nuk besoj që pas gjithë kësaj do të kesh dyshime t’i shoqërosh ata? Megjithatë, ndalu pak! Çështja nuk përfundon me kaq!
Allahu iu drejtua të Dërguarit të Tij, Muhamedit ﷺ, njeriut më të mirë që më shumë se gjithë të tjerët e adhuronte Allahun, me fjalët: “Dhe qëndro me ata që i luten Zotit të vet në mëngjes dhe mbrëmje, duke dëshiruar Fytyrën (kënaqësinë) e Tij dhe mos i shmang sytë nga ata (tek të tjerët)…” (El Kehf, 28)
Përcillet në librat e hadithit se Pejgamberi ﷺ ishte më bujari në mirësi, e bujaria e tij shtohej edhe më shumë në Ramazan kur e takonte Xhibrilin. Shiko se si Pejgamberi m përfitonte nga takimi i shokut të mirë, Xhibrilit. E ku jemi unë dhe ti?! Megjithatë, çështja nuk përfundon me kaq!
Përgjatë shoqërimit të tyre, kur qëndron vetëm dhe vetja të thërret të bësh gjynah, veç kujtimi i atyre shokëve të ndershëm në ato momente të bën të ndihesh i turpëruar ta bësh atë gjynah në vetmi e t’i shoqërosh ata në publik. Madje, edhe nëse vetja mposhtet dhe bie në gjynah, përgjatë takimeve me ta, të bren ndërgjegjja si re në atë gjynah, e ku je ti me fe dhe ku janë ata? Megjithatë, çështja nuk përfundon me kaq!
Në Ditën e Kiametit njeriu ikën nga vëllai tij, nga nëna e babai tij, e shkëputet çdo lidhje dhe nuk vlen asnjë marrëdhënie e dynjasë. Allahu thotë: “Atë Ditë keqbërësi do të hajë gishtat e duarve të veta, duke thënë: “Ah, sikur ta kisha marrë rrugën (e drejtë) me të Dërguarin! Ah, sikur të mos e kisha bërë filanin mik!” (El Furkan, 27-28)
Po ashtu Allahu thotë: “Ah, sikur ta shihnin çastin kur të adhuruarit do t’i braktisin adhuruesit e tyre, kur të gjithë do të shohin dënimin e midis tyre do të këputet çdo lidhje.” (El Bekare, 166)
E ti, pasi i shoqëron besimtarët, do të jesh në mesin e atyre që Allahu për ta thotë: “Atë Ditë miqtë do të bëhen armiq të njëri-tjetrit, përveç të devotshmëve, që e kanë pasur frikë Allahun.” (Ez Zuhruf, 67)
Dhe do të jesh prej atyre që për ta Pejgamberi ﷺ tha: “Shtatë grupe njerëzish Allahu i fut në hijen e Arshit të Tij, atë ditë ku nuk ka hije tjetër përveç hijes së Arshit të Allahut… (Në mesin e tyre do jenë) dhe dy persona që janë dashur për Allahun, kanë qëndruar bashkë për hir të Allahut dhe janë ndarë prej njëri-tjetrit duke u dashur për Allahun.”[8]
Lutja është arma e besimtarit
Lutja është arma që nuk tradhton në fatkeqësi. Njeriu e ruan atë për kohët e vështira dhe për halle: “Zoti juaj ka thënë: “Lutmuni Mua, se do t’ju përgjigjem! Me të vërtetë, ata që tregohen mendjemëdhenj e nuk duan të Më adhurojnë, do të hyjnë në Xhehenem të poshtëruar!” (El Gafir, 60)
Ndërkaq, nevojtari i këputur ka tjetër tretman: lutja e tij ka më shumë merita që të pranohet: “A ka më të mirë se Ai që i vjen në ndihmë nevojtarit të këputur, kur i lutet Atij, që jua largon të keqen dhe ju bën trashëgimtarë në Tokë?!” (En Neml, 62)
Ti e di se Pejgamberi m nuk flet nga hamendja. Të gjitha premtimet e tij janë të vërteta, pa fije dyshimi. Ja çfarë thotë në një hadith: “Nuk ka mysliman në Tokë që i lutet Allahut me lutje, veçse Allahu ia jep atij (atë që e kërkon) ose i largon një të keqe të ngjashme me atë që e kërkon në lutjen e tij.”[9]
Merri për shëmbëlltyrë të mirë të dërguarit e Allahut!
Jusufi ﷺ u ballafaqua me sprovë të rëndë në moshë të re e i ngriti duart e përuljes para Allahut dhe tha: “O Zoti im, më shumë e dua burgun se atë ku më shtyjnë ato. Nëse Ti nuk e largon prej meje dredhinë e tyre, unë do të prirem drejt atyre dhe do të bëhem nga ata që nuk (i) dinë (ligjet e Tua).” (Jusuf, 33) Po fundi, si ishte? Le ta lexojmë së bashku ajetin vijues: “Dhe Zoti e plotësoi lutjen e tij dhe e shmangu nga dredhitë e tyre. Me të vërtetë, Ai dëgjon dhe di çdo gjë.” (Jusuf, 34)
O ti i ri dhe e re, a jeni munduar të luteni ndonjëherë? A i keni ngritur duart me përulje para Allahut ndonjë ditë e të kërkoni prej Tij t’ju ruajë nga e keqja dhe ta largojë prej jush të keqen?
Lutjuni Allahut me zemra të sinqerta dhe mos u ngutni në pritjen e rezultateve.
A nuk dëshiron të jesh prej tyre?
A i ke lexuar fjalët e Allahut: “Me të vërtetë, janë të shpëtuar besimtarët, të cilët janë të përulur në namazin e tyre, të cilët shmangen nga fjalët e kota, të cilët japin zekatin. Të cilët e ruajnë nderin e tyre (nga marrëdhëniet e jashtëligjshme), përveçse me gratë e tyre ose me skllavet që kanë në zotërim – dhe, për këtë, nuk janë fajtorë, ndërsa ata që kërkojnë përtej kësaj, pikërisht ata janë shkelës (të kufijve), – të cilët u përmbahen amaneteve dhe detyrimeve të marra dhe të cilët i kryejnë rregullisht faljet. Pikërisht ata do të jenë trashëgimtarët, që do ta trashëgojnë Firdeusin, ku do të qëndrojnë përjetësisht.” (El Muminun, 1-11)
Nëse dëshiron të jesh prej tyre, nxito të pajisesh me vetitë e tyre. Mos harro që një prej vetive është ruajtja e organit gjenital prej haramit.
Po të sjell edhe një shembull tjetër: një i ri beqar ishte larg familjes së tij. Banonte në një shtëpi ku nuk respektoheshin ligjet e Allahut. Aty jetonte një grua e bukur dhe me pozitë në shoqëri. Ajo e thirri t’i afrohet për imoralitet, megjithatë i riu e refuzoi, edhe pse nuk i shihte askush. Madje, ajo e kërcënoi se, nëse nuk i afrohet, do ta burgoste. Fjalët e tij ishin: “Allahu më ruajttë! Me të vërtetë, Zoti im ka treguar kujdes për mua dhe, pa dyshim, keqbërësit nuk do të shpëtojnë kurrë.” (Jusuf, 23)
A e kuptove kush është ky i ri? Jam i bindur që e kuptove se ishte Jusufi ﷺ. Atëherë, a nuk dëshiron të ecësh rrugës së këtij pejgamberi të ndershëm dhe ta marrësh për shëmbëlltyrë?
Ja dhe një shembull tjetër, i duhuri për ty: në Ditën e Kiametit, kur Dielli do të jetë mbi kokat e njerëzve pak më tepër se një kilometër dhe njerëzit do të fundosen në djersët e tyre sipas veprave që kanë punuar, në këtë situatë të rëndë do të shohësh disa njerëz që Allahu i ka futur nën hijen e Arshit të Tij, e në mesin e tyre do të jetë: “… një i ri që është rritur në adhurimin e Allahut.”
Andaj, o ju të rinj, edhe ju mund të jeni nën hijen e Arshit të Allahut, sikur t’i respektoni kufijtë dhe urdhrat e Allahut.
[1] Buhariu (2375), Muslimi (57), Ebu Davudi (4689), Tirmidhiu (2627), Nesaiu (4870).
[2] Buhariu (1905), Muslimi (1400), Ebu Davudi (2046), Tirmidhiu (1081), Nesaiu (2239).
[3] Nesaiu (2234).
[4] Buhariu (1904), Muslimi (1151), Ebu Davudi (2363), Tirmidhiu (764), Nesaiu (2216).
[5] Nesaiu (2216).
[6] Ahmedi (5/231). Ibn Haxheri thotë se imam Ahmedi e nxori hadithin me zinxhir të mirë “Fet’hul Barij” (11/329).
[7] Muslimi (2969).
[8] Buhariu (1423), Muslimi (1031), Tirmidhiu (2392), Nesaiu (5380).
[9] Ahmedi (5/329), Tirmidhiu (3568) dhe e vlerësoi hadithin të saktë.
Dr. Muhamed ed Duvejshi
Nga arabishtja: Irfan JAHIU
(Pjesë nga libri: “SI TË BALLAFAQOHESH ME EPSHIN” – i përkthyer në gjuhën shqipe)
